Niet alle daders komen in de gevangenis terecht. Sterker nog, de meerderheid voert een straf uit buiten de gevangenis. Via de justitiehuizen worden er vandaag meer dan 23.000 daders opgevolgd in een gemeenschapsgerichte straf. Denk hierbij aan verdachten die vrij zijn onder voorwaarden, veroordeelden die bepaalde (probatie)voorwaarden dienen na te leven of personen met een werkstraf. Daarnaast stonden er in 2023 dagelijks ongeveer 1800 plegers onder toezicht van het Vlaams Centrum Elektronisch Toezicht (VCET), wat het equivalent is van vier grote gevangenissen.

Een zinvolle invulling van deze straffen biedt daders de kans om zich te versterken op verschillende levensgebieden. Daarom is het belangrijk dat daders – of ze nu in de gevangenis zitten of niet – op de nodige hulp en ondersteuning kunnen rekenen voor de invulling van hun straf. Ook u, als lokaal bestuur, speelt hierin een onmisbare rol.
Als stad of gemeente kan u niet alleen bijdragen aan een succesvolle re-integratie, maar daar ook zelf de vruchten van plukken.

Werkstraffen

In Vlaanderen voeren mensen met een werkstraf jaarlijks samen een half miljoen uur aan gemeenschapsdienst uit. Bent u de volgende gemeente met wie we een samenwerking aangaan?

We willen allemaal graag wonen in een veilige, inclusieve én propere gemeente of stad. Daarom reiken wij, vanuit het agentschap, de hand om hier via werkstraffen samen aan te werken. Door werkplekken binnen uw gemeente of stad open te stellen voor werkgestraften, draagt u bij aan hun re-integratie én aan een schonere buurt. Denk aan ondersteuning bij het opruimen van zwerfvuil, aanpakken van sluikstort, hulp binnen de groendienst of het containerpark, of bij de technische dienst, de mogelijkheden zijn eindeloos. Samen maken we zo een krachtig verschil: voor de werkgestraften en voor uw buurt.

Werk

Heeft u binnen uw stad of gemeente last van vacatures die niet worden ingevuld? Ook hier kunnen we elkaar helpen. Het hebben van een zinvolle dagbesteding en een stabiel inkomen zijn belangrijke beschermende factoren om op het goede pad te blijven. In sommige regio’s bestaat er reeds een samenwerking tussen het agentschap en lokale partnerschappen die inzetten op de toeleiding van niet-beroepsactieven en kwetsbare werkzoekenden naar een opleiding of duurzame job. Wij willen deze samenwerking graag uitbreiden en vragen om deze partnerschappen ook open te stellen voor justitiabelen, zodat ook hun integratie in de arbeidsmarkt de lokale economie kan versterken.

Woonst

Nog een belangrijke beschermende factor is het hebben van een woonst. Het vinden van een woonst is echter voor vele daders een struikelblok. Onze justitieassistenten proberen hen zo goed mogelijk te ondersteunen in deze zoektocht. Als lokaal bestuur kan ook u hen ondersteunen door samen met de lokale partners een inclusief woonbeleid uit te tekenen. Een inclusief woonbeleid bevordert de sociale cohesie en vermindert dakloosheid en overlast, wat leidt tot een veiligere en leefbare gemeenschap.

Elektronisch toezicht

In 2023 werden er maar liefst 6767 enkelbanden aangesloten. De kans is groot dat er ook in uw stad of gemeente mensen met een enkelband verblijven. Sinds dit jaar kunnen niet alleen volwassenen, maar ook jongeren een enkelband krijgen. In juni 2024 is er in de provincie Antwerpen een proefproject gestart waarbij jongeren door het dragen van een enkelband met GPS hun straf thuis kunnen uitzitten. Dit helpt hen om vanuit hun vertrouwde omgeving hun leven weer op de rails te krijgen. In het bijzonder betekent dit ook dat ze naar school kunnen blijven gaan.

De tussentijdse resultaten zijn veelbelovend. Als de eindevaluatie succesvol is, zal de maatregel in heel Vlaanderen worden uitgerold. We rekenen op u om lokaal de nodige verbindingen te leggen, onder andere met scholen, om dit project te ondersteunen en bij te dragen aan een betere toekomst voor deze jongeren.

Aarzel niet om in contact te treden om concrete samenwerkingen op te zetten of om een beroep te doen op de expertise van de justitiehuizen en het VCET.